Στην ψυχαναλυτική θεραπεία βλέπουμε τον κάθε ασθενή ως μοναδικό, προσεγγίζοντας τις δυσκολίες του ή τα συμπτώματά του ως προϊόντα μιας ιστορίας ζωής που όμοιά της δεν υπάρχει.
Για αυτό το λόγο αποδίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα στον εσωτερικό κόσμο των ασθενών, όπως στις επιθυμίες, στους φόβους, στις παρορμήσεις, στα όνειρα, στην εικόνα του εαυτού, στην αντίληψη των σημαντικών προσώπων, όπως επίσης και στον τρόπο που βιώνουν τα συμπτώματά τους.
Θεμέλιο σε αυτή τη διερεύνηση αποτελεί η ψυχαναλυτική θεωρία, που ως πυξίδα βοηθά τον κλινικό να πλεύσει στα αχαρτογράφητα νερά του ψυχικού κόσμου.
Δυο λόγια για την Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία
Η ψυχανάλυση θεωρείται η πιο άρτια δομημένη θεωρία στην κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Δύο από τις καθιερωμένες υποθέσεις στις οποίες βασίζεται η ψυχαναλυτική θεραπεία είναι η ύπαρξη της ψυχικής αιτιότητας και η ύπαρξη του ασυνειδήτου.
Το νόημα της Αρχής του ψυχικού ντετερμινισμού είναι ότι τα περισσότερα φαινόμενα δε συμβαίνουν τυχαία στον ψυχισμό. Για παράδειγμα, ένα σύμπτωμα μπορεί να μοιάζει άσχετο και τυχαίο, όμως φαινομενικά είναι μόνο έτσι. Αυτό μας οδηγεί στη δεύτερη Αρχή της ψυχανάλυσης, δηλαδή στην ύπαρξη του ασυνειδήτου. Πολλά από αυτά που συμβαίνουν στο μυαλό μας είναι ασυνείδητα με αποτέλεσμα την φαινομενική ασυνέχεια, όταν όμως οι ασυνείδητες αιτίες μπορέσουν να κατανοηθούν ο άνθρωπος αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι η ψυχική του ζωή διέπεται από μία συνέχεια και όχι από άσχετα μεταξύ τους φαινόμενα.
Θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί πώς μπορεί ο ψυχαναλυτής να παρατηρήσει κάτι που δε φαίνεται. Μπορούμε μόνο να παρατηρήσουμε τα παράγωγα/αποτελέσματα του ασυνειδήτου όπως αυτά εκφράζονται στις σκέψεις, τα συναισθήματα αλλά και στις πράξεις, είτε αυτές που αναφέρει ο ασθενής είτε αυτές που παρατηρούμε μέσα από την αλληλεπίδρασή μας. Συγκεκριμένα μοτίβα σχέσεων και αντίληψη του εαυτού, τα οποία αναπτύσσονται στην παιδική ηλικία εκφράζονται στη ζωή του ανθρώπου ασυνειδήτως και με τρόπο αυτόματο, ως μέρος του χαρακτήρα του. Η ψυχοθεραπευτική σχέση μπορεί να επέμβει στα μη λειτουργικά μοτίβα εισάγοντας τροποποιήσεις, δημιουργώντας τομή σε φαύλους κύκλους δυσκολιών και αποτυχιών στη ζωή του ασθενούς.